CHÚ HÀ CÂN.
Khi tôi nhận quyết định về bộ phận kế hoạch phòng vận chuyển sân bay TSN, thì chú Hà Cân là Phó Giám đốc sân bay kiêm Trưởng phòng vận chuyển. Ngược với cá tính chú Phan Tương, chú Hà Cân hầu như rất ít nói, cả ngày chẳng thấy chú cười. Lúc đó, mọi người bàn tán với nhau là: “Nếu thấy chú ở xa, thì nên quẹo sang đường khác, bởi vì chú khó tính lắm”. Tất cả cán bộ và nhân viên phòng vận chuyển sợ chú ” như sợ cọp”, hầu như chẳng ai dám nói chuyện với chú bao giờ. Về làm việc được vài ngày, tôi phát hiện ra là sao việc quản lý thu tiền ở kho hàng nội địa nó “buồn cười” thế? Phiếu thu các loại phí không ai quản, cũng chẳng cần đánh số. Hủy béng một cuốn phiếu thu đi cũng chẳng ai biết. Bởi vậy, không mất tiền mới lạ. Tôi băn khoăn lắm, vì khi đó, nếu nói ra những điều hệ thống còn hở, sẽ bị mọi người chê bai là “lắm chuyện, xía vào việc của người khác”. Hôm đó, tôi lấy hết can đảm gõ cửa phòng chú Cân, nghe một tiếng từ trong vọng ra: “Vào đi”. Tôi mở cửa bước vào, cũng hơi run, rồi lại tự trấn tĩnh: “Chẳng chết đâu mà sợ, nếu chú mắng thì bỏ chạy là cùng”. Chú nói gọn lỏn: “Ngồi đi, có việc gì thế?”. Tôi bèn cất tiếng trình bày về kẽ hở của việc quản lý tiền thu tại kho hàng, và đưa ra đề nghị là phiếu thu phải được bộ phận tài vụ quản lý, đánh số và đóng dấu, để đảm bảo tiền thu không thất thoát. Chú im lặng nghe rất chăm chú, không nói câu nào cho đến khi tôi nói xong. Đăm chiêu một lúc, chú bảo: “Chú hiểu rồi. Chú sẽ giải quyết ngay. Từ nay về sau, phát hiện ra cái gì còn hở, hoặc có đề nghị cải tiến cái gì, cứ gặp chú”. Thế rồi lần đầu tiên tôi thấy chú cười. Chiều hôm đó, chú lệnh cho bộ phận kế toán thực hiện ngay lập tức đề nghị của tôi.Theo tôi nhớ, chú Cân là người duy nhất trong lứa cán bộ từ bên phòng không không quân thông thạo tiếng Anh. Suốt những năm tôi là người chủ trì việc lập kế hoạch vận chuyển hàng, chú luôn ủng hộ tôi trong mọi sáng kiến.Khi tôi về nhận việc, được người trước bàn giao lại rằng: cứ Tu 134 thì chở được 300kg hàng, IL18 là 1 tấn. Tôi hỏi: tại sao, thì được trả lời: cứ thế mà làm, khỏi cần thắc mắc. Nhưng mà tôi cứ trăn trở không yên, đi tìm gặp hết tổ bay lại đến bộ phận kỹ sư xưởng A75 để tìm bảng trọng tải. Sau chừng một tháng, thì tôi gom được đủ thông tin để lên kế hoạch sắp hàng lên từng chuyến bay. Lúc đó, để tính trọng tải máy bay, quy định cân nặng trung bình của khách là 60kg, hàng lý xách tay là 5kg. Vì vậy, lượng hàng đi được trên từng chuyến bay phụ thuộc vào trọng tải tối đa, lượng dầu nạp cho chuyến đó, số lượng khách và lượng hành lý ký gửi. Mà lượng dầu nạp lại phụ thuộc vào thời gian bay, lượng dầu dự trữ cần thiết. Vậy là tôi báo cáo với chú, đề nghị được triển khai hàng dự trữ, kéo sẵn ra sân đỗ, chờ kết tải chuyến bay rồi thì tập trung bốc xếp chất hàng, nếu còn thừa tải. Chú phê chuẩn luôn. Vậy là thực hiện. Từ đó, lượng hàng đi trên Tu 134 trung bình là 1,5 tấn/chuyến (tăng gấp 5 lần), trên IL18 là 2 -3 tấn thay vì 1 tấn. Vậy là chú gọi tôi vào phòng khen: “Cháu làm tốt lắm, cố gắng lên”. Con bé tôi được khen, tí tởn gần chết. Còn một việc nữa, buồn cười, xảy ra do cái tính liều “điếc không sợ súng” của tôi. Số là khi đó chuyến bay chở khách xuất cảnh (gọi là khách HCR) bay nhiều. Hôm đó, theo kế hoạch, sẽ có 3 chuyến Tu134 bay từ Hà nội vào, rồi đi Bangkok. Tổng số khách TSN – BKK là 250 người, bao gồm cả trẻ con ngồi chung ghế người lớn (lúc đó trẻ con dưới 12 tuổi thường phải ngồi chung ghế với người lớn). Ai ngờ Hà nội mưa to, máy bay không cất cánh được. Vậy là có quyết định dùng B 707 (180 ghế) bay thay. Thủ tục đã làm xong hết, hành lý đã tập kết chờ chất lên máy bay. Vậy mà cái hội tây phụ trách chương trình bắt đầu ngồi chọn lựa danh sách để cắt lại 60 người, rồi bắt chúng tôi tách hành lý khách đi, khách ở lại, trong vòng 15 phút. Có mà tài thánh làm kịp. Mà nếu không kịp, thì chuyến bay nối chuyến từ BKK sẽ cất cánh mất. Tôi phân công luôn: ô. Minh kết hợp với a. Phòng (Sở Ngoại vụ) để kìm mấy cậu tây trong phòng họp. Còn tôi ra sân đỗ cho chất thật nhanh cả lũ hành lý, rồi cho khách ra máy bay. B707 có 180 ghế, chở 250 khách. Mấy cậu tây cứ ngồi chờ, thì quãng 10 phút sau chợt thấy máy bay cất cánh ở đầu đường băng, bèn vừa chạy vừa la ơi ới: “Dừng lại, dừng lại”. Tôi chuồn thật nhanh. Còn các cậu tây cáu quá đi tìm chú Cân để khiếu nại, yêu cầu kỷ luật chúng tôi. Sau khi hội tây về rồi, chú gọi tôi lên phòng, hơi cười cười hỏi tôi: “Sao mày liều thế hả cháu?”. Tôi hối hả trình bày rằng: “bọn cháu chẳng có cách nào khác, nên phối hợp với tổ bay và tiếp viên xếp khách ngồi chung, không sao đâu chú”. Chuyến bay hạ cánh BKK, bên đó điện đơn biên về chửi bới ầm ỹ. May quá, cả chú Tương và chú Cân đều hiểu tình thế “tiến thoái lưỡng nan” của chúng tôi, nên không những không mắng, mà còn an ủi. Buồn quá, lục mãi mà không tìm được cái ảnh nào của chú Cân trên mạng. Ai có gửi cho tôi xin một cái ảnh của chú với. Có cậu em gửi cho mấy cái ảnh của chú Cân rồi. May quá.
